2023-yil 26-27-iyun kunlari Yevropa Ittifoqi/Ovro‘po Kengashining Markaziy Osiyodagi Qonun ustuvorligi qo‘shma dasturi Qozog‘istonning Ostona shahrida o‘zining Ikkinchi Mintaqaviy boshqaruv qo‘mitasi yig‘ilishini tashkil qildi. Yig‘ilish 2024-yilning iyuniga qadar uzaytirilgan Dasturning qolgan ijrosi doirasida nimalarga erishilgani va hali bajarilishi mumkin bo‘lgan ishlarni sarhisob qilish va ushbu Dasturdan tashqari birgalikda nimalar qilish mumkinligini o‘rganishdan maqsad qilingan.

Tadbirda Markaziy Osiyodan milliy hamkor institutlar, jumladan, tegishli vazirliklar, Konstitutsiyaviy va Oliy sudlar, Ombudsmanlar, huquqni muhofaza qiluvchi idoralar, korrupsiyaga qarshi kurashish organlari, huquqshunos kadrlar tayyorlash milliy institutlari kabi 60 ga yaqin ishtirokchilar ishtirok etdi.

Tadbirni Yevropa Ittifoqining Qozog‘iston Respublikasidagi elchisi Kestutis Yankauskas, Yevropa Kengashining dasturlarni muvofiqlashtirish bo‘yicha direktori Klaus Noykirx, O‘Qozog'iston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Inson huquqlari bo‘yicha komissiya kotibi Tastemir Abishev, Qirg‘iziston Respublikasining Fransiyadagi elchixonasi rahbari o‘rinbosari Ruslan Bekbolotov, Tojikiston Respublikasi Prezidenti devonining yuridik yordamchisi devoni maslahatchisi Sayfiddin Sorojzoda va O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi Nozimbek Rustambekov kirish so‘zlari bilan ochdi.

Faqat 2022 yilda Dastur ikki mamlakat oʻrtasida 56 dan ortiq tadbirlarni va butun mintaqani qamrab olgan yettita tadbirni muvaffaqiyatli tashkil etdi. Ushbu tadbirlar Yevropa Kengashining inson huquqlari, qonun ustuvorligi va demokratiyaga oid maxsus bilim va vositalaridan foydalandi. Dastur qonunlar va siyosatlarni ko‘rib chiqish, moslashtirilgan o‘quv materiallarini yaratish, huquqshunoslar va huquqni muhofaza qilish organlari xodimlarining malakasini oshirish, muayyan mavzularda konferensiyalar o‘tkazish, xabardorlikni oshirish uchun seminarlar o‘tkazish, mintaqaviy almashinuvlarga ko‘maklashish kabi keng ko‘lamli sa’y-harakatlarni o‘z ichiga oldi. Ishtirok etishning yuqori darajasi va ushbu tadbirlarning ijobiy natijalari Dasturning Markaziy Osiyodagi hamkorlarimiz uchun muhimligini yaqqol ko‘rsatib turibdi, deb Klaus Noykirx ochilish sessiyasida ta’kidladi.

Klaus Noykirx, shuningdek, "Yevropa Ittifoqi bilan mintaqadagi boshqa tegishli aralashuvlar bilan sinergiya va muvofiqlashtirishni ta'minlash uchun qo'shma sa'y-harakatlar davom ettirilishini" ta'kidladi.

Kestutis Yankauskas dastur 2024-yilning iyunigacha uzaytirilishini e'lon qildi. Uning ta'kidlashicha, ushbu kengaytma ularga shu paytgacha erishilgan yutuqlarga asoslanish va ishtirokchilar tomonidan bildirilgan ehtiyojlarni qondirish imkonini beradi. Bundan tashqari, u Yevropa Kengashi va Yevropa Ittifoqining mintaqada inson huquqlari, qonun ustuvorligi va demokratik boshqaruvni rag‘batlantirishga alohida e’tibor qaratib, uzoq muddatli istiqbolda hamkorlik qilish majburiyatini ta’kidladi.

Ishtirokchilar 2020-yilda “Markaziy Osiyoda qonun ustuvorligi” dasturi ishga tushirilgandan buyon erishilgan ko‘plab yutuqlarni olqishladilar va quyidagilar bo‘yicha juda aniq takliflar berdilar:

• yagona huquqiy makonni izchil yaratish bo‘yicha ishlarni kengaytirish va Yevropa Kengashining Markaziy Osiyo mamlakatlari uchun eng dolzarb konventsiyalarini faol ilgari surish;
• Yevropa inson huquqlari bo‘yicha yuristlar ta’lim dasturi (HELP) tomonidan ishlab chiqilgan noyob o‘quv vositalari orqali advokatlarga (sudyalar, prokurorlar, advokatlar) alohida e’tibor qaratgan holda, inson huquqlari standartlarini samarali joriy etishni qo‘llab-quvvatlashni davom ettirish;
• korrupsiya va jinoiy daromadlarni legallashtirish/terrorizmni moliyalashtirishning oldini olish va unga qarshi kurashish bo‘yicha sa’y-harakatlarni davom ettirish;
• konstitutsiyaviy islohotlarni va sud hokimiyatining qonun ustuvorligi tamoyillariga muvofiq mustaqilligini ta'minlash kabi masalalarni Venetsiya komissiyasi ko'magida ilgari surish;
• o'zaro manfaatli masalalar bo'yicha mintaqaviy tengdoshlar tarmog'ini yaratishga ko'maklashish.
• Yevropa Ittifoqi va Yevropa Kengashi qonun ustuvorligi, demokratiya va inson huquqlari tamoyillariga sodiqligini yana bir bor tasdiqladi va bu samarali hamkorlikni rivojlantiradi.

Muharrirlarga eslatma

Markaziy Osiyoda qonun ustuvorligi dasturi (2020-2023) Yevropa Ittifoqi va Yevropa Kengashi tomonidan qo‘llab-quvvatlanadigan va Yevropa Kengashi tomonidan amalga oshiriladigan dasturdir. Dasturning maqsadi mintaqa ehtiyojlaridan kelib chiqqan holda islohotlarni amalga oshirishga yordam berish orqali Markaziy Osiyo mamlakatlarida inson huquqlari, qonun ustuvorligi va demokratiyani mustahkamlashdan iborat. Dastur Markaziy Osiyo mamlakatlarini ushbu sohalarda Yevropa va boshqa xalqaro standartlarga moslashtirishga qaratilgan.

Dastur uchta asosiy yo'nalishga qaratilgan: (1) Yevropa va Markaziy Osiyo o'rtasida umumiy huquqiy makon yaratish va inson huquqlari himoyasini yaxshilash; (2) Iqtisodiy jinoyatlarga qarshi kurash va oshkoralikni ta'minlash; va (3) davlat institutlari va davlat boshqaruvi samaradorligini oshirish.

Yevropa Kengashi 46 aʼzo davlatni birlashtirgan qitʼaning yetakchi inson huquqlari tashkiloti hisoblanadi. Evropa Kengashiga a'zo barcha davlatlar inson huquqlari, demokratiya va qonun ustuvorligini himoya qilishga qaratilgan Inson huquqlari bo'yicha Evropa konventsiyasini imzoladilar.

Kontaktlar

Amélie Lépinard, Markaziy Osiyoda Qonun ustuvorligi dasturining muvofiqlashtiruvchisi

Adela Doltu, Markaziy Osiyo qonun ustuvorligi dasturi

Nicola Franceschetti, Dastur menejeri, Yevropa Ittifoqining Qozog‘iston Respublikasidagi delegatsiyasi