Izvještaj Zaštitnika ljudskih prava i sloboda Crne Gore o položaju Roma i Egipćana u Crnoj Gori predstavljen je 27. jula i 14. decembra 2023. godine u opštinama Berane i Nikšić u prisustvu predstavnika i predstavnica lokalnih samouprava. Ova aktivnost je realizovana u okviru projekta „Borba protiv mržnje i netolerancije u Crnoj Gori“ i u saradnji sa  relevantnim organizacijama civilnog društva i lokalnim samoupravama. Cilj ove inicijative je podizanje svijesti Roma i Egipćana o njihovim pravima i dostupnim oblicima obeštećenja.

Izvještaj čije su autorke Nerma Dobardžić Kurti, zamjenica Zaštitnika i Milena Krsmanović Iković, savjetnica Zaštitnika, služi kao sveobuhvatna analiza izazova sa kojima se suočavaju Romi i Egipćani u Crnoj Gori, ali i kao i sredstvo podrške institucijama, organizacijama civilnog društva, medijima i javnosti da identifikuju ključne izazove za smanjenje socijalne isključenosti ove kategorije.

U Beranama je prezentacija Izvještaja bila prilika da se analiziraju ključne preporuke koje se odnose na teritoriju te opštine. Predstavnici i predstavnice Institucije Zaštitnika podsjetili su prisutne da su tokom izrade Izvještaja obišli pet naselja  (Riverside, Rudeš, Ranč, Pešca i Talum) u kojima se, prema njihovim istraživanjima, oko 760 građana suočava sa neadekvatnim uslovima za život. Dalji nalazi su ukazali na činjenicu da oko 100 lica nema riješen pravni status i dokumenta, a mali broj je i formalno zaposlen. U Nikšiću je ova aktivnost poslužila kao vrijedna platforma za detaljnu diskusiju dvadesetak učesnika i učesnica, sa fokusom na situaciju u naselju „Budo Tomović“, u kojem živi oko 1200 Roma i Egipćana ispod naselja Trebjesa i Brlja.

U oba slučaja prisutni su aktivno učestvovali u razgovorima sa predstavncima Institucije Zaštitnika  i lokalnih samouprava,  pažljivo identifikovali slučajeve diskriminacije, i diskutovali o procedurama za prijavu takvih slučajeva u različitim oblastima, uključujući stanovanje, obrazovanje i ličnu dokumentaciju. Ove aktivnosti su poslužile da se obogati kolektivno razumijevanje izazova sa kojima se suočavaju ove zajednice i mogući koraci ka rješenjima, u skladu sa preporukama iznijetim u Izvještaju Zaštitnika.

Događaji su organizovani u okviru projekta „Borba protiv mržnje i netolerancije u Crnoj Gori“ koji je dio  zajedničkog programa Evropske unije i Savjeta Evrope „Horizontal Facility za Zapadni Balkan i Tursku“ u saradnji sa ROMACTED programom („Promovisanje dobrog upravljanja i osnaživanje Roma na lokalnom nivou“).