Projekat „Podrška obuci zatvorskog osoblja u Bosni i Hercegovini” predstavlja izmjenjen nastavak dosadašnjih aktivnosti iz oblasti reforme zatvora provođenih u okviru US/VE projekta „Unapređenje procedura zapošljavanja i obuke osoblja Državnog zatvora BiH”, koje je provodilo Vijeće Evrope u periodu od decembra 2011. godine do novembra 2013. godine.

Projekat je produžen za dodatna 24 mjeseca, do juna 2016. godine.

Projekat je finansiran iz sredstava velikodušnog dobrovoljnog doprinosa Vlade Sjedinjenih Američkih Država putem Biroa za pitanja međunarodne trgovine narkoticima i sprovođenje zakona (INL).

Opšti cilj projekta  je da doprinese daljem usklađivanju prakse u kazneno-popravnim institucijama u nadležnim jurisdikcijama u BiH sa evropskim i drugim međunarodnim standardima.

Projekat će usmjeriti svoj rad posebno na sljedeće:

• Komponenta 1: Osigurati da bezbjedonosne i procedure o postupanju prema zatvorenicima u odabranim zatvorima uključuju poštivanje ljudskih prava i aspekte javne sigurnosti i da se primjenjuju u skladu sa najboljim praksama koje su navedene u „Priručniku za obuku o osnovnim sposobnostima zatvorskog osoblja sa operativnim procedurama”.
• Komponenta 2: Dodatno unaprijediti vještine i praksu upravljanja zatvorima u skladu sa evropskim standardima i najboljim praksama.

Zajednički program (ZP) finansiran od strane Evropske komisije i implementiran od strane Vijeća Evrope pod nazivom "Obuka i profesionalni razvoj zatvorskog osoblja u BiH" je započeo u oktobru 2003. Glavni rezultat ovog ZP-a je uspostavljanje tima zatvorskih profesionalaca (po 3 iz svakog entiteta) te njihovo usavršavanje kako bi postali prvi domaći tim za obuku zatvorskog osoblja. S obzirom da nije postojala politička volja, projekat nije bio u cjelosti uspješan po pitanju uspostavljanja domaćeg tima za obuku pod nadležnošću Ministarstva pravde BiH. Razlog koji su domaće vlasti najčešće navodile je nedostatak finasijskih sredstava. Uprkos svemu, svi ključni akteri - zatvorski stručnjaci, međunarodni partneri i domaće vlasti su prepoznali odličan rad tima za obuku. U cilju održavanja pozitivnog momenta inicijative za obuku, VE je u opis aktivnosti narednih projekata uključilo i rad tima za obuku zatvorskog osoblja te im pružilo finansijsku podršku. Dodatne aktivnosti u sklopu ovog ZP-a su uključile i obuku direktora zatvora s ciljem prihvaćanja modernih tehnika upravljanja. 

Prvi od dva projekta koje je finansirala Kanadska agencija za međunarodni razvoj (CIDA) je uslijedio 2005. godine (april 2005. - mart 2007.) pod nazivom "Podrška reformi zatvorskog sistema u BiH". Projekat se fokusirao na pet oblasti: obuka, procjena rizika i potreba, žalbene procedure, nezavisna inspekcija i dalji rad na unapređenju sposobnosti zatvorskih direktora.

Nastavak finansiranja od strane CIDA-e je uslijedio u projektu "Profesionalizacija i usklađivanje zatvorskog sistema u BiH" koji je trajao u periodu od 2007. do 2008. godine. Glavna svrha projekta je bila ugraditi u incijativu za obuku (procjena rizika i potreba, žalbe i osnovne sigurnosne sposobnosti) dodatne komponente koje pokrivaju pitanja kao što su uvođenje informacionih tehnologija u zatvore i revizija trenutnih zakonskih regulativa koje se odnose na mentalno zdravlje. Glavni uspjeh u ovom projektu je ipak postignut razvojem organizacione inicijative koja je uspjela da, po prvi put, okupi sva tri ministarstva pravde kako bi u povjerenju razgovarali o glavnim nedostacima u trenutnim zatvorskim sistemima. Vijeće Evrope i dalje nastavlja sa organizacijom sličnih aktivnosti i pruža podršku ministarstvima po ovim pitanjima. 

BiH je takođe iskoristila pomoć u sektoru izvršenja krivičnih sankcija pod regionalnim CARDS projektom, Zajedničkim programom kojeg je finansirala Evropska komisija i ko-finansiralo i provelo Vijeće Evrope pod nazivom "Stvaranje pouzdanog i funkcionalnog zatvorskog sistema koji poštuje temeljna ljudska prava i standarde, te unapređuje regionalnu saradnju na zapadnom Balkanu" (u daljem tekstu: "ZP zapadni Balkan").  

ZP zapadni Balkan je postigao nekoliko važnih rezultata koji bi se mogli iskoristiti u budućim aktivnostima u BiH. Učesnici Završne konferencije su se složili da svi zatvorski sistemi trebaju imati trajni sistem obuke koji bi bio u mogućnosti pružiti obuku za sve nivoe i potrebe, od početne preko redovne do obuke za više rukovodioce. Nadalje, obuka te razvoj profesionalnih vještina se smatralo pitanjem koje je proisteklo iz paralelnog rada u nekoliko oblasti, od efektivne inspekcije/nadzora do zadovoljavanja potreba ranjivih (posebno visokorizičnih) zatvorenika.

Jedna od glavnih preporuka ovog projekta je da se nastavi sa ispunjavanjem određenih ciljeva u sklopu domaćih projekata te da se, po mogućnosti, svi rezultati usklade na regionalnom nivou. Jedan takav cilj je bio poboljšati uvjete za smanjenje prenatrpanosti zatvora tako što će se uraditi zakonodavne izmjene koje se odnose na primjenu alternativnih sankcija te identificirati dobre prakse u poboljšanju materijalnih uvjeta kako je projektom bilo originalno predviđeno. Drugi cilj je bio pružiti podršku razmjeni informacija kroz razvijanje strategija za odgovarajuće informacije. Glavni razlog zašto je ovaj cilj izuzet iz projekta je nedostatak IT sistema u pojedinim zemljama partnerima, uključujući i BiH.    

Pored gorenavedenih aktivnosti Vijeća Evrope u ovom polju, projekat koji je implementiralo Vijeće Evrope a zajednički finansirala Evropska unija i Vijeće Evrope, pod nazivom "Efikasno upravljanje zatvorima u BiH" je kao polazište uzeo sudsku praksu Evropskog suda za ljudska prava (ECtHR) te standarde Evropskog komiteta za sprečavanje mučenja i neljudskog ili ponižavajućeg postupanja ili kažnjavanja (CPT). Projekat je rezultirao razvojem strateškog dokumenta pod nazivom "Okvirni strateški pravci mogućeg uvođenja sankcija i mjera koje se izvršavaju u zajednici u Bosni i Hercegovini" te pripremom relevantnih zakonodavnih amandmana; daljim unapređenjem kapaciteta zatvorskog osoblja u polju ljudskih prava: pripremom i nadogradnjom materijala za obuku, održanim sesijama obuke osvježenja znanja za domaće trenere te kaskadnim obukama za zatvorsko rukovodstvo i osoblje (319 učesnika ukupno); poboljšanje stanja ranjivih i visokorizičnih zatvorenika: prijedlozi programa tretmana za ranjive i visokorizične zatvorenike su izrađeni i predstavljeni pomoćnicima ministara i zatvorskim direktorima; pomoć u sačinjavanju novog zakona o mentalnom zdravlju ili amandmana na postojeće zakone o mentalnom zdravlju: pripremljeni su prijedlozi promjena i dopuna Zakona o zaštiti osoba sa duševnim smetnjama Federacije Bosne i Hercegovine te Zakona o zaštiti lica sa mentalnim poremećajima Republike Srpske; pružanje podrške u primjeni Sistema upravljanja informacijama: uvjeti za stvaranje jedinstvenog sistema za područje cijele BiH nisu zadovoljeni, stoga je Vijeće Evrope bilo ograničeno samo na izradu smjernica za pripremu tendera koje su predstavljene relevantnim ministarstvima; pružanje podrške u stvaranju nezavisnog mehanizma inspekcije: smjernice su izrađene i predstavljene lokalnim partnerima s ciljem podizanja svijesti o evropskim standardima o inspekciji zatvora.   

Opšti cilj projekta je pružiti podršku organima vlasti u punom poštivanju evropskih standarda i daljem napretku ka evropskim integracijama. Nadalje, cilj je omogućiti i olakšati politički dijalog među organima vlasti u BiH na državnom i entitetskom nivou u vezi sa usklađivanjem standarda i prakse u oblasti izvršenja krivičnih sankcija.

Specifični ciljevi projekta: ovaj projekat će posebno raditi u sljedećim oblastima:

• Komponenta 1: unapređenje implementacije sankcija u zajednici (uslovni otpust, rad za opšte dobro i uslovna kazna);
• Komponenta 2: uspostavljanje probacijskih službi;
• Komponenta 3: dalje unapređenje kapaciteta za obuku zatvorskog osoblja i usklađivanje obuke među jurisdikcijama;
• Komponenta 4: izrada i usklađivanje programa tretmana za neke od ranjivih kategorija zatvorenika (maloljetni počinioci krivičnih djela koji služe kazne, osobe koje izdržavaju mjere sigurnosti na pr. obaveznog liječenja, te starija i fizički hendikepirana lica).